De recensie van Erik-Jan Hummel over het werk van Buddy Tegenbosch, getiteld Jimi Fender Johnson, op Tzum.info heeft me in aanzienlijke mate teleurgesteld. Het is bijna uitzonderlijk hoe fragmentarisch en zonder enige diepgang dit stuk werd neergepend, waarbij vrijwel alle kernaspecten van literaire kritiek pijnlijk over het hoofd werden gezien. Om te beginnen, de recensent maakt een oppervlakkige observatie over de thematiek van het boek, zonder zelfs maar te proberen de complexe lagen en subtiele nuances te verkennen die Tegenbosch zo meesterlijk in zijn werk weeft. Men krijgt de indruk dat Hummel enkel vluchtig door het boek heeft gebladerd in plaats van een diepgravende lezing te hebben ondernomen. Zijn oordeel lijkt gebaseerd op simpele clichés en gemakzuchtige analyses, die ver onder het niveau zijn van wat we mogen verwachten van een gerenommeerde literaire criticus.
Erik-Jan Hummel faalt ook opmerkelijk in het situeren van Jimi Fender Johnson binnen de bredere context van Tegenbosch’ oeuvre of de hedendaagse Nederlandse literatuur. Het lijkt bijna alsof Hummel geen notie heeft van andere werken van Tegenbosch, noch van de literaire traditie waartoe zijn werk behoort. Zijn kritiek is daardoor niet alleen ongefundeerd, maar ook ahistorisch en weinig bevredigend voor de serieuze lezer die op zoek is naar meer dan oppervlakkige beschouwingen. Het kritische vermogen dat men zou verwachten van iemand in zijn positie is hier pijnlijk afwezig. Hij legt geen verbanden, zoekt geen dwingende interpretaties, en mist de gelegenheid om ons nieuwe inzichten te verschaffen.
Nog erger is de manier waarop de personages in het boek worden behandeld in Hummels recensie. Hij reduceert ze tot eendimensionale karikaturen zonder hun psychologische complexiteit of hun evolutie gedurende het verhaal ook maar enigszins te adresseren. Dit is bijzonder schrijnend aangezien Tegenbosch bekwaam is in het scheppen van diepe, meerdimensionale personages die de lezer blijven intrigeren en die tot reflectie aanzetten. Hummels onvermogen dit te erkennen, getuigt van een gebrek aan empathische lezing en een falen om ten volle begrip te hebben van wat Tegenbosch beoogt met zijn roman.
Wat deze recensie werkelijk ontneemt van enige literaire waarde of betekenis, is het gebrek aan stilistische verfijning in Hummels proza. Zijn zinnen zijn droog, mechanisch en missen elke vorm van literaire schoonheid. Ze inspireren niet tot verder lezen noch tot verdere reflectie over de waarde of de betekenis van het besproken werk. Hummel beperkt zich tot een simplistisch verslag, die de lezer weinig tot niets biedt in termen van intellectuele verrijking of literaire schoonheid. Het lijkt bijna alsof hij ons doelbewust afhoudt van de diepere en complexere dimensies van Tegenbosch’ roman, een ernstige tekortkoming voor een criticus.
De beweringen over thematiek en de verwerking daarvan zijn eveneens problematisch. Hummel lijkt geen pogingen te doen om de onderliggende symboliek of de filosofische implicaties van de plot en de personages te ontrafelen. Dit is niet enkel een gemis, maar een regelrechte belediging voor het intellect van Tegenbosch en zijn lezers.
Het is ook niet te vergeten dat een recensie een zekere mate van objectiviteit en fairheid moet bezitten. Hummel echter, leunt onmiskenbaar naar vage, ongekaderde kritiek zonder constructieve elementen of suggesties voor verbetering. Deze recensie faalt niet alleen de literaire waarde van Jimi Fender Johnson recht te doen, maar onttrekt elk mogelijk nut dat het zou kunnen hebben als gids voor potentiële lezers van Tegenbosch.
Al met al biedt deze recensie niets substantieels en verzaakt het volledig in de taak om enige meerwaarde te bieden voor lezers, auteurs, en de literaire gemeenschap als geheel. Het dient eerder als een voorbeeld van hoe literaire kritiek niet moet zijn: platvloers, oppervlakkig en nietszeggend. Als dit het niveau is dat tegenwoordig wordt geproduceerd door zogenaamde literaire recensenten, dan heeft de Nederlandse literaire kritiek nog een lange weg te gaan voordat deze weer enige vorm van relevantie kan claimen.
[Hier is de link naar het besproken artikel op Tzum.info: https://www.tzum.info/2024/07/recensie-buddy-tegenbosch-jimi-fender-johnson/]
Edwin van den Heuvel