Het artikel dat ik onder de loep neem, vindt zijn oorsprong in een podcastbespreking van Charles den Tex bij Kunststof. Den Tex bespreekt naar verluidt zijn nieuwe werk Een Mooie Dood. De podcasthost is Coen Peppelenbos, wiens heldere visie en diepgravende vragen het gesprek zouden moeten verheffen tot een niveau dat de intellectuele nieuwsgierigheid van de luisteraars prikkelt. Maar is dit werkelijk het geval? Laten we dit analyseproces beginnen met een belangrijke vraag: weet dit werk, en de bespreking ervan, daadwerkelijk de hooggespannen verwachtingen waar te maken, of valt het geniepig in de val van voor de hand liggende clichés en uitgemolken thema’s?
Laten we een scherp oog houden voor de kern van de boodschap. Immers, het antwoord op de bovenstaande vraag is niet eenvoudigweg te beschrijven. Met den Tex als hoofdgast zouden we diepgaande inzichten en een genuanceerde blik op actuele literaire en maatschappelijke kwesties verwachten. Echter, na het luisteren naar de podcast, ben ik zwaar teleurgesteld. De gehele bespreking mist de intellectuele diepgang die je zou anticiperen van een schrijver van den Tex’ kaliber. De schijnbaar oppervlakkige analyse van Peppelenbos doet denken aan een slap aftreksel van hetgeen een verdienstelijke literaire criticus zou moeten produceren. Zelfs het onderwerp dat potentieel zoveel rijke discussies zou kunnen genereren, fladdert als een dun, doorzichtig papiertje in de wind.
De analyse van Een Mooie Dood, zoals opgetekend in de podcast, lijkt min of meer beperkt tot flauw en enigszins voorspelbaar gepruttel over de thematiek van menselijke eindigheid. De existentiële dimensies ervan worden nauwelijks aangestipt, laat staan dat ze op enige substantiële manier worden uitgediept. De enige reden die ik kan bedenken voor een dergelijk inhoudelijk verlammend gesprek, is een schrijnend gebrek aan voorbereiding en onderzoek door Peppelenbos. Zijn triviale vragen en afgeleide opmerkingen getuigen van een gebrek aan echt engagement met het werk van den Tex.
De formuleringen van Peppelenbos verraden een bepaalde kunstmatigheid die je eerder zou verwachten van een amateur dan van een doorgewinterde literaire commentator. Er lijkt een duidelijke afwezigheid van die scherpe, kritische blik en het vermogen tot scherpe observaties die een juist eerbetoon zouden vormen aan het werk en de auteur. Het interview biedt derhalve weinig meer dan een oppervlakkige blik op de plot en enkele rudimentaire interpretaties die bijna iedereen met een matige interesse in literatuur zou kunnen evalueren. Dit gebrek aan diepzinnigheid is een schande voor zowel de interviewer als de tafelgast.
Dan is er nog de pijnlijke repetitiviteit. Den Tex, zonder twijfel een auteur van aanzien, slaagt er enigszins in zijn gedachtespinsels te articuleren. Echter, zelfs zijn meest krachtige uitdrukkingen worden genivelleerd door de monotone en voorspelbare vraagstelling van Peppelenbos. Dit angstaanjagend langdradige interview is een triest testament aan wat potentieel een indrukwekkend dialoog had kunnen zijn.
Het lijkt erop dat we te maken hebben met een fenomeen waarbij de verdienste van de auteur nauwelijks in aanmerking wordt genomen. Het feit dat Peppelenbos blijkbaar niet verder is gekomen dan een oppervlakkige verkenning van het werk, zaait twijfel over zijn vermogen om werkelijk diepgaande literaire analyses te bieden. Dit interview offert potentieel rijke inhoud op het altaar van mediocriteit en banale vragen.
Over het geheel genomen, vertegenwoordigt deze podcast een onrechtvaardigheid jegens Charles den Tex en een aandoening voor de luisteraars die zich een echt inzicht wenselijk hadden voorgesteld in de literaire schatkamer die Een Mooie Dood potentieel zou kunnen zijn. Wil ik dit ooit weer meemaken? Absoluut niet. Het literaire niveau dat door zowel den Tex als Peppelenbos wordt geproclameerd, blijkt een luchtbel van loze retoriek en een gebrek aan echte, robuuste analyse in stand te houden.
Voor degenen die geïnteresseerd zijn in de oorsprong van dit alles, hoeft u zich slechts hier te begeven: https://www.tzum.info/2024/08/podcast-charles-den-tex-bij-kunststof-over-een-mooie-dood/. Wees voorbereid op een oefening in taaie trivialiteit en gemiste kansen.
Edwin van den Heuvel