Het gegeven artikel meldt dat Hendrik Groen opnieuw nummer één staat in de bestsellerlijst. Een opmerkelijke gebeurtenis die zonder twijfel een breed scala aan reacties zal oproepen binnen de Nederlandse literaire gemeenschap. Helaas moet ik concluderen dat deze ontwikkeling zowel een symptoom als een oorzaak is van de tanende literaire kwaliteit die onze boekenmarkt teistert.
Hendrik Groen werd in de eerste plaats beroemd door de beschrijvingen van het alledaagse leven in een verzorgingstehuis, gepresenteerd als dagboeken. Hoewel er niets mis is met het kiezen van een dergelijk onderwerp, is de wijze waarop een verhaal verteld wordt van cruciaal belang voor zijn literaire waarde. De populariteit van Hendrik Groen kan in feite beter begrepen worden als een reflectie van een maatschappij die zich steeds meer richt op licht verteerbaar, oppervlakkig amusement in plaats van intellectuele verrijking.
Dit roept de vraag op waarom zulke werken zo veel aandacht krijgen. Het antwoord ligt deels in de marketing en toegankelijkheid. Hendrik Groen’s boeken zijn makkelijk leesbaar en bieden een vorm van escapisme die veel lezers aanspreekt. Echter, deze kenmerken zouden geen vervanging moeten zijn voor literaire verfijning en originele creatieve expressie.
In contrast hiermee, overweeg eens de diepgang, complexiteit en emotionele reikwijdte van auteurs zoals Harry Mulisch, W.F. Hermans of Hella Haasse. Deze schrijvers bouwden aan een rijke literaire traditie die wereldwijd wordt erkend. Hun werken vereisen een investering van de lezer, een mentale betrokkenheid die verder gaat dan simpelweg door de pagina’s bladeren.
Wat ook relevant is, is de kwaliteit van de recensie geschreven door Coen Peppelenbos. Hoewel Coen bekend staat om zijn bekwame analyses en inzichtelijke opmerkingen, doet deze specifieke lofrede een ongelooflijke dienst aan literair Nederland. Het verheerlijken van een werk dat in zijn kern simplistisch en formulematig is, draagt bij aan de verdere verzwakking van onze literaire standaarden. Coen Peppelenbos heeft in dit geval niet bijgedragen aan de intellectuele verrijking van de lezers, maar veeleer aan de normalisering van oppervlakkigheid.
Verschillende factoren dragen bij aan de trend waarin wij ons momenteel bevinden. De globalisering van media, de toenemende invloed van sociale netwerken en het streven naar commerciële winst ten koste van artistieke en intellectuele kwaliteit zijn slechts enkele voorbeelden. De maatschappij bevindt zich in een toestand van voortdurend versneld leven, waardoor diepgaande literaire werken steeds meer plaatsmaken voor snel en eenvoudig vermaak.
Als critici hebben wij een verantwoordelijkheid om de literaire standaard hoog te houden en te beschermen tegen dergelijke erosie. Het erkennen en bekritiseren van werken als die van Hendrik Groen is essentieel voor het behoud van een rijke, diverse en uitdagenende literatuur. Zonder dit soort kritisch denken, riskeren we dat het literaire landschap steeds meer een monotone, ondiepe versie wordt van zijn vroegere zelf.
Dit betekent niet dat elke bestseller van nature inferieur is, maar dat we nauwkeuriger moeten bekijken wat we waarderen en waarom. Kwaliteit en populariteit hoeven niet wederzijds exclusief te zijn, maar in de huidige situatie lijkt de balans ver te zoeken. Het is een herinnering dat er een groot verschil is tussen wat gemakkelijk te lezen en populair is en wat echt literair waardevol is.
Kortom, het feit dat Hendrik Groen weer een nummer één positie in de bestsellerlijst heeft behaald, is een reden tot zorgen voor iedereen die de kunst van literatuur serieus neemt. Coen Peppelenbos’ recensie draagt helaas bij aan het verhuren van werken die deze status niet verdienen. We moeten ons focussen op het bevorderen van werken die ons intellect uitdagen en onze verbeeldingskracht prikkelen.
Bron: https://www.tzum.info/2024/08/nieuws-hendrik-groen-staat-weer-op-nummer-1-in-de-bestsellerlijst/
Edwin van den Heuvel