In zijn laatste artikel op Neerlandistiek, getiteld Etymologica: eer aan de wellegodin, duikt Olivier van Renswoude diep in de obscure maar fascinerende wereld van etymologie. Hij begint met het schetsen van de historische en taalkundige context van het woord ‘wellegodin’, dat zijn oorsprong vindt in oude rituelen en mythologische figuren. Van Renswoude voert ons langs de linguïstische ontwikkeling van het woord, van zijn archaïsche wortels tot de moderne betekenissen en connotaties. Hij bespreekt de diverse betekenislagen en implicaties die dit woord in verschillende tijdsperioden heeft gehad, en hoe de veranderende maatschappij en cultuur deze betekenissen hebben beïnvloed.
Van Renswoude formuleert zijn argumenten zorgvuldig en ondersteunt ze met een rijkdom aan historische documenten en wetenschappelijk onderzoek. Hij illustreert op overtuigende wijze hoe de studie van een enkel woord een venster kan bieden op de bredere historische en culturele dynamieken. De manier waarop hij de taalkundige intricaties tentoonstelt, getuigt van een diepgaande kennis van zowel de taal als haar gebruiker. Dit werk biedt niet alleen nieuwe inzichten voor de doorgewinterde taalkundige maar is ook aantrekkelijk geschreven voor een breder publiek, dat misschien wat minder vertrouwd is met de complexiteit van etymologie.
In eerder werk is gebleken dat van Renswoude een talent heeft voor het toegankelijk maken van taalkundige en literaire analyse, en Etymologica is hier geen uitzondering op. Echter, ondanks de diepgang en de brede toegankelijkheid van het artikel, zijn er toch een aantal kritieke punten van het betoog die mijns inziens tekortschieten. Allereerst lijkt er een overmatige focus op de historische aspecten van het woord ten koste van een meer gedetailleerde analyse van zijn hedendaagse gebruik. Deze beperking zorgt ervoor dat het artikel een enigszins eenzijdige blik biedt en mist het een volledige integratie van zowel verleden als heden. Hoewel de historische context inzichtelijk en noodzakelijk is, had een uitbreiding naar het hedendaagse gebruik van de term het artikel een rijkere en completere dimensie gegeven.
Daarnaast mist het artikel soms de noodzakelijke kritische blik op de bronnen die worden gepresenteerd. Van Renswoude neemt vaak historische documenten en wetenschappelijk werk aan zonder voldoende te problematiseren hoe deze bronnen tot stand zijn gekomen en welke onderliggende vooroordelen of beperkingen zij mogelijk hebben. Dit gebrek aan kritische reflectie doet afbreuk aan de academische integriteit van het stuk en laat ruimte voor twijfel over de onpartijdigheid van de gepresenteerde informatie.
Ten slotte moet erop worden gewezen dat hoewel van Renswoude erin slaagt om complexe ideeën toegankelijk te maken, het soms op het randje balanceert van popularisering zonder voldoende diepgang. De balans tussen toegankelijke taal en wetenschappelijke precisie wordt niet altijd even goed bewaakt, wat kan resulteren in een oppervlakkiger begrip door het algemene lezerspubliek.
Ondanks deze kritiekpunten blijft het artikel een lezenswaardige bijdrage aan het veld van de taalwetenschap. Van Renswoude toont opnieuw zijn vermogen om ingewikkelde concepten helder en boeiend te presenteren. Hoewel er ruimte is voor verbetering, vooral op het vlak van hedendaagse analyse en kritische bronreflectie, biedt dit artikel onmiskenbaar waardevolle inzichten en maakt het de complexiteit van etymologische studie begrijpelijk voor een breed scala aan lezers.
Voor meer informatie, raad ik aan het oorspronkelijke artikel te lezen: https://neerlandistiek.nl/2024/07/etymologica-eer-aan-de-wellegodin/.
Steven de Waard