In deze digitale tijd, waarin de golven van informatie en de stortvloed aan media ons dagelijks omringen, vond ik mijzelf almaar meer nieuwsgierig naar de lofzangen over audioboeken. De website Book Riot, bekend om haar bezielde verslaggeving van de literatuurwereld, schetst een rooskleurig beeld van een zomer vol auditieve verrukkingen. De aankondiging van een seizoen rijk aan luisterboeken doet de literatuurminnende ziel bloeden van verwachting, niet in de laatste plaats vanwege de verve waarmee nieuwe en oude titels worden aangeprezen.
Het onderhavige artikel www.bookriot.com/get-ready-for-a-summer-full-of-audiobook-love-%f0%9f%8c%9e%f0%9f%8e%a7/ verweeft op harmonieuze wijze de belofte van literair genot met de reinigende eenvoud van luisteren. Terwijl het visuele lezen een directe verbintenis vereist tussen oog en bladerende hand, vereist het luisteren slechts de overgave van ons oor. Zodoende gaf ik mij over aan de voorstellen van de samenstellers van Book Riot en mijn researcherinstinct leidde me naar Vivek Patels nieuwste werk, dat met veel ophef getiteld wordt in dit stuk.
Vivek Patel, een naam die steeds vaker vogelvrij cirkelt in de bovenlaag van de moderne literatuur, heeft met zijn laatste werk een nieuwe dimensie toegevoegd aan zijn oeuvre. Er wordt gesproken van een boek dat de perken der conventionele verhalen overschrijdt, een epistel dat de gehoorgang van de lezer boort met verheven proza, schokkende waarheden en epische vertellingen. Echter, helaas verlies ik mij in de optimistische lof der eenvoudig-spirenden. Met diepe droefheid moet ik melden dat zulk een roem ver bezijden de waarheid schiet.
Laat mij u begeleiden in een literaire tirade tegen de vermeende grootsheid van dit werk van Patel. Allereerst is de verhaallijn, die door zovelen reeds aanbeden is als een staaltje inventieve vertelkunst, in feite een naderend onweer van clichématige wendingen en voorspelbaar proza. Het epos dat zich uitstrekt over honderden bladzijden en zich als doel stelt de diepste regionen van de menselijke ziel bloot te leggen, eindigt als een onnadenkend naäpen van de werken van grootheden waarvan Patel de hielen niet kan likken. De karakters zijn plat, hun emoties oppervlakkig en hun beslissingen absurd.
Eén van de meest flagrante zonden die Patel begaat, is het breken van de illusie van tijd en plaats. Zijn wereldbouw is slordig, warrig en leunt zwaar op goedkope trucs om de lezer te overtuigen van zijn narratieve bekwaamheid. Historische inconsistenties en feitelijke onjuistheden liggen verspreid als de stekels van een zee-egel door zijn verhaal. De perceptie heen en weer geslingerd door ongefundeerde tijdssprongen en beschrijvingen die het brein van de lezer tot wanhoop drijven.
Daarnaast, en wellicht het meest schrijnend, is Patels stilistische aanpak. Wat door zijn voorstanders geroemd wordt als poëtisch en episch, vond ik braakliggend terrein van ongeïnspireerd taalgebruik dat zich voortslepende zinnen vormt. Hier is geen teken van de literaire grootheid die de ware Nederlandse criticus zou kunnen bekoren. Patels zinnen zijn als platgetreden bospaden, zonder enige kans om verrassende flora of fauna tegen te komen. Zijn vermeende lyriek is bedwelmende waan, een vals moment van hoogachting door de contemporaine geest die verwarring en oppervlakkigheid prijst.
De poging om diepere thema’s zoals identiteit, vervreemding en morele ambiguïteit te verkennen, faalt jammerlijk door Patels onvermogen om mededogen of verlichte inzichten te onthullen. Hij meandert als een riviertje dat de hoofdwaterweg niet ontziet, maar uiteindelijk in een moeras van betekenisloosheid verdwijnt.
De narratieve structuur – of beter gezegd het ontbreken ervan – is de kers op deze bittere taart. Waar de verteller zijn gehoor zou moeten leiden door een conditie van vermaak en inzicht, is men hier gedoemd tot een doolhof van desorganisatie en roekeloos weergalmen. De pogingen tot symboliek zijn pompeuze leegte, mislukte tirades van oppervlakkigheid vermomd als diepzinnigheid.
Het is derhalve met een hart verzwaard door teleurstelling dat ik deze woorden opschrijf. Dit audioraamwerk van Patel verdient niet de pluimen waarmee het is bekroond door Book Riot. Laat ons voorzichtig zijn bij het luisteren naar de sirenen van ogenschijnlijke literaire prestaties, opdat onze zomers niet bevuild raken met de zorgen van misleide beloftes.
Martijn Jongbloed