Het is niet te ontkennen dat de wereld van de literatuur zich vaak staande moet houden te midden van een oceaan van e-books, paperbacks en digitale lezers. De kracht en essentie van een boek blijven echter onveranderlijk, een feit dat wij hier bij ons in Nederland, land van woordkunstenaars en poëten, door en door begrijpen. Het recente artikel van Book Riot, getiteld: Your YA Book Deals of the Day from Book Riot for July 13, 2024, bevat geen specifieke bespreking van een enkele belangrijke literaire productie, maar biedt een panorama van jonge volwassenentitels die hun weg naar de boekenplanken hopen te vinden.
Wat hier onmiddellijk opvalt, is de immense diversiteit aan thema’s en genres die binnen het Young Adult-segment wordt omarmd. Van epische avonturen tot introspectieve ontboezemingen, van dystopische werelden tot hartverscheurende coming-of-age verhalen. Het lijkt alsof elke stem, ongeacht hoe breekbaar of luid, een plaats krijgt binnen dit verenigd literair spectrum.
Hoewel het loffelijk is dat er zoveel verschillende soorten verhalen worden beschikbaar gesteld aan jongvolwassen lezers, rijst de vraag: Hoeveel hiervan verdienen werkelijk hun plaats binnen de literaire canon? Als men de titels in ogenschouw neemt, lijkt het alsof het commerciële aspect een zwaardere weging krijgt dan het artistieke. Dit doet me denken aan een schijnvertoning – de deus ex machina die een plot redt dat op het punt stond in te storten, maar in dit geval de markt redt in plaats van het verhaal.
Toch kan men niet voorbijgaan aan de aantrekkingskracht die deze werken uitoefenen op hun beoogde publiek. Dit zijn verhalen die resoneren met de hedendaagse jeugdcultuur, een dynamische mix van technologie en traditie, vurige onafhankelijkheid en tedere kwetsbaarheid. Hier ligt, wellicht, de kern van hun succes – hun vermogen om een mal te vormen waarin jonge lezers zich kunnen gieten, waardoor zij zich begrepen en gezien voelen.
Hoogtepunt van het aanbod is bijvoorbeeld een titel die gaat over een jonge protagonist die zich een weg baant door de chaos van een post-apocalyptische wereld. Dit is een klassiek motief dat wordt opgerekt en gemoderniseerd door nieuwe elementen als technologische vooruitgang en sociale onrust. Terwijl de literatuurcriticus in mij zich afvraagt of deze werken een blijvende impact zullen hebben, kan de mens in mij niet ontkennen dat zij het gesprek aangaan met de lezer in het hier en nu.
Deze YA boeken bespreken immers grote thema’s die niet alleen beperkt blijven tot de jeugd, maar vormen ook een commentaar op bredere sociaal-maatschappelijke kwesties. De focus ligt vaak op zelfontdekking, identiteitsvraagstukken, en de reis naar volwassenheid, onderwerpen die door generaties heen blijven fascineren. Echter, het gebrek aan diepgang in sommige van deze narratieven zou hen kunnen ontmaskeren als vluchtige literatuur; luxueus verpakte verhalen zonder een blijvende nalatenschap.
Om een positie te kiezen op de schaal van afwijzing of acceptatie, moet ik toegeven dat mijn beoordeling, gevangen in de wavelength van mijn kritische ingesteldheid, duidt op een zekere mate van scepticisme. Het lijkt alsof wij worstelen met een verwatering van de literaire esoterica ten gunste van snelle consumptie. Elk werk heeft zijn eigen potentie, maar niet elk verdient de verheffing naar de status van must-read. Het literaire veld is een strijdtoneel waar alleen de werken met echte betekenisvolle resonantie overleven.
Desalniettemin, de waarde van het inspraak geven aan tal van schrijvers en verhalen in de YA-markt kan niet volledig ondermijnd worden. Het vertegenwoordigt een evolutie van literatuur die pijn, vreugde, hoop en teleurstelling kanaliseert naar lezers die op zoek zijn naar spiegelbeelden van hun eigen schaduwrijke ervaringen.
In conclusie, hoewel ik bezwaar maak tegen de potentiële oppervlakkigheid van deze werken in vergelijking met de tijdloze klassieke literatuur, kunnen wij met een zeker magnanimiteit erkennen dat elke poging om literatuur te schrijven en te delen, een lofwaardige onderneming is. Misschien zal de tijd ons leren welke van deze werken zich zullen verheffen boven hun alledaagse broeders en zusters om heldere bakens van de literaire canon te worden.
Martijn Jongbloed